On Wednesday, September 30, 2015 3:29 AM, Liennhutran <> wrote:
Sent from my iPad
Begin forwarded
Subject: FW: Đào Văn Bình-Lại Nói Về Tiếng Việt Tệ
Hại Của BBC Việt Ngữ
LGT:
bài viết có chứng cớ. Mong giới chức có thẩm quyền hãy điều chỉnh sự sai
sót của ban Việt ngữ BBC. Họ, biên tập viên BBC, đa số là người trẻ lớn lên
trong nước nên trình độ sử dụng tiếng mẹ đẻ rất kém và sai.
HNA
Lại Nói Về Tiếng Việt Tệ Hại Của BBC Việt
Ngữ
Vào ngày 20/3/2013 tôi đã viết một bài
nhan đề, “Trình độ Việt Ngữ của
BBC và VOA tiếng Việt” trong đó đề cập tới trình độ Việt ngữ
quá kém cỏi, bạ đâu viết đó, không hề có chủ bút, chủ biên, trưởng ban ghé mắt
coi qua, tức khinh thường độc giả quá đỗi.
Nếu BBC chỉ là
loại báo chợ, báo biếu, báo lá cải quăng ở các siêu thị thì tác động không bao
nhiêu. Thế nhưng vì nó là một trang tin, có thể có cả triệu độc giả ghé mắt coi
qua hoặc theo dõi cho nên nó có thể tạo ảnh hưởng nếu những người đọc vốn Việt
ngữ kém hoặc trình độ Việt ngữ không có. Nếu
loại tiếng Việt ba trợn này tiếp tục được duy trì nó sẽ phá nát tiếng Việt
truyền thống lúc nào không hay. Do vậy, một lần nữa tôi có lên tiếng thì
không phải vì ghét bỏ, kỳ thị các anh chị em đang dịch, đang viết bản tin cho
BBC mà chỉ vì tiền đồ văn hóa của dân tộc.
Tôi biết anh/chị em
đang làm việc cho Ban Việt ngữ BBC phần lớn đều
sinh trưởng ở Miền Bắc. Tôi cũng sinh ra và lớn lên ở Hải Phòng, làm sao
tôi có thể ghét bỏ Miền Bắc và tiếng Bắc được chứ? Nhưng vì loại tiếng Bắc mà
anh chị em đang sử dụng không phải tiếng Bắc truyền thống mà là loại tiếng Bắc bát nháo, đường phố của giới ít
học, buôn lậu, mánh mung, đứng bến… chứ không phải tiếng Bắc của “cửa Khổng
sân Trình”, tiếng Bắc của gia đình nề nếp, thanh lịch, thừa kế cả gia tài
ngôn ngữ và văn chương phong phú, bác học, trữ tình của tổ tiên.
Ngoài ra tôi không
biết anh/chị em được dạy Việt ngữ như thế nào ở bậc tiểu học và trung học.
Không biết anh chị em có được dạy văn phạm không? Văn phạm tức là quy tắc viết
văn sao cho đúng. Một câu văn đúng văn phạm là câu văn phải tránh những lỗi sau
đây:
-Câu văn què
-Câu văn tối nghĩa
-Câu văn ngớ ngẩn
-Câu văn dùng chữ
không chính xác
-Câu văn thừa
-Câu văn trùng lập hay
dài lòng thòng
-Câu văn gây hiểu lầm
-Câu văn lai căng dùng
chen tiếng Tây, tiếng Mỹ
-Câu văn làm dáng
/kiểu cọ
-Câu văn dị hợm
-Câu văn cường điệu,
đao to búa lớn
-Câu văn xúc phạm hay
dâm ô chẳng hạn như kiểu “đố tục giảng thanh”
Nói có sách, mách có chứng. Dưới đây tôi
sẽ hài ra một số lỗi và xin quý anh chị coi qua:
Câu văn què tức câu văn
chưa đủ nghĩa hoặc dùng thiếu chữ.
-BBC tiếng Việt ngày
8/9/2015: “Đồng rúp mất giá ảnh
hưởng du lịch Việt Nam?”. Khi nói ảnh hưởng
thì phải nêu rõ ảnh hưởng tới cái gì chẳng hạn “ảnh hưởng tới sức khỏe”, “ảnh
hưởng tới môi trường”, “ảnh hưởng tới cuộc sống” v.v…Do đó câu văn hoàn chỉnh phải là, “Đồng rúp (ruble) mất
giá ảnh hưởng tới ngành du lịch của Việt Nam”.
-BBC tiếng Việt ngày
10/9/2015: “Tên lửa phát xít đưa
Anh lên vũ trụ ra sao?” Câu hỏi đặt ra ở
đây là “tên lửa phát-xít” là tên lửa gì?” Đây là câu văn què. Ngoài ra
câu văn mắc phải lỗi lầm nữa là: Con người chỉ có thể “lên” Mặt Trăng, “lên”
Hỏa Tinh…chứ không thể “lên” vũ trụ được. Vũ trụ rộng bao la vô biên như
thế làm sao có thể “lên” được, mà phải nói khám phá hoặc bay vào vũ trụ.
Câu văn hoàn chỉnh phải là, “Tên lửa của phát-xít Đức giúp Anh bay vào/khám
phá vũ trụ ra sao?”
-BBC tiếng Việt ngày
14/9/2015: “Vụ bom Bangkok: Malaysia bắt ba người”. Trong đời tôi chưa
bao giờ thấy một câu văn què cụt, lạ kỳ đến như vậy. Câu văn đúng đắn phải là:
“Mã Lai bắt giữ ba người liên quan đến vụ đánh bom ở Bangkok”
hoặc “Vụ đánh bom ở Bangkok: Mã Lai bắt giữ ba người”
- BBC tiếng Việt ngày
16/9/2015: “Trong cách cúi của người Nhật”. Đây là câu văn què. Câu
văn rõ nghĩa phải là, “Trong cách cúi đầu của người Nhật.”
Câu văn tối nghĩa tức câu
văn khiến người đọc không hiểu ý thế nào. Đọc câu văn tối nghĩa độc giả khó
chịu, đôi khi nhức đầu.
-BBC tiếng Việt ngày
9/9/2015: “Muộn Đại hội Đảng ở VN
vì còn bất đồng?” Đây là câu văn tối
nghĩa hoặc dịch ra từ tiếng Anh. Câu văn rõ nghĩa phải
là, “ Đại Hội Đảng tổ chức trễ vì còn bất đồng?”
- BBC ngày 9/9/2015, “Đan Mạch dừng đường tàu qua Đức”.
Thú thực đọc đoạn văn này tôi nhức đầu quá, không hiểu ra làm sao. Đọc nội
dung, thì ra, “Đan Mạch ngưng các chuyến xe lửa tới Đức”. Ngưng là ngưng
các chuyến xe chứ không thể ngưng đường tàu được. Xin nhớ, đặt một câu văn ngắn
gọn cho tiêu đề không phải dễ. Luôn luôn phải có chủ bút duyệt lại.
-BBC tiếng Việt
ngày 2/9/2015: “Cà phê và triển vọng kết cục cay đắng”. Đây là câu
văn rất
tối nghĩa. Có
lẽ chính tác giả cũng chẳng hiểu mình viết gì. Đọc kỹ nội dung, câu chuyện chỉ
là, “Biến
đổi khí hậu
khiến ảnh hưởng tới số phận của cà-phê” hoặc, “Biển đổi
khí hậu: Tương lai đen tối của cà-
phê”
-BBC tiếng Việt ngày 30/8/2015: “Làm gì để đối phó với chính
trị văn phòng?” Đọc kỹ nội dung thì tiêu đề phải viết, “Làm sao để đối
phó với áp lực chính trị tại nơi làm việc?” hoặc “Làm sao thoát khỏi bầu
không khí chính trị/ khuynh hướng chính trị tại văn phòng?” Làm gì có “Chính
trị văn phòng”? mà chỉ có khuynh hướng chính trị nào đó tại nơi mình làm
việc mà thôi. Xin đừng bịa ra chữ hoặc không rành tiếng Anh lẫn tiếng Việt nên
dịch bừa thành câu văn ngô nghê. Nếu có “chính trị văn phòng” thì lại
phải có “chính trị cơ xưởng”, “chính trị nhà máy”, “chính trị
đơn vị”, “chính trị siêu thị”… nữa sao?
-BBC tiếng Việt ngày
7/9/2015: “Khu kinh tế mở Chu Lai”. Thú thực tôi không hiểu “khu kinh
tế mở” là khu kinh tế như thế nào. Không biết tác giả dịch từ chữ nào của
tiếng Anh? Sau khi tra cứu tôi mới thấy đây là một khu kinh tế mô phỏng theo
Trung Quốc mà tiếng Anh gọi là “Special Economic Zone” hay “Open
Economic Zone”. Hiện nay Trung Quốc có bốn khu như vậy. Nếu đúng thế thì
phải gọi, “Đặc Khu Kinh Tế Chu Lai” hoặc “Khu Kinh Tế Mở Rộng Chu Lai”,
hoặc “Khu Kinh Tế Không Hạn Chế Chu Lai”.
Câu văn ngớ ngẩn, tức câu
văn không biết tác giả muốn nói gì…cứ viết đại ra cho có:
-BBC tiếng Việt ngày
10/9/2015: “Tướng Thanh tiếp khách
Ấn Độ”. Có cả ngàn khách Ấn Độ…nào là khách ngoại giao, thương mại, quân sự, biết tiếp ai đây? Và khách
Ấn Độ ở đây là ông nào? Tiêu đề đúng đắn phải là, “Tướng Phùng Quang Thanh
tiếp Đại Tướng Ấn Độ Arup Raha”.
-BBC tiếng Việt ngày 7/9/2015: “21 tuổi và mạng lưới phòng
khách sạn lớn nhất Ấn Độ”. Khách sạn đương nhiên là có phòng rồi.
Mình tới khách sạn là để mướn phòng ngủ thế mà lại dùng chữ “phòng khách sạn”
hết sức ngây ngô, chứng tỏ trình độ Việt ngữ kém cỏi. Ngoài ra chữ “mạng
lưới” chỉ dùng cho “mạng lưới điện”, “mạng lưới toàn cầu”
(Internet). Một hệ thống khách sạn hoặc chuỗi (chain) khách sạn hoặc hệ
thống nhà hàng McDonals… dù nhiều cách mấy cũng không thể là một mạng lưới
được. Mạng lưới có nghĩa là chằng chịt.
-BBC tiếng Việt ngày 20/9/2015: “Người dân Hy Lạp đi tổng
tuyển cử”. Đây là câu văn ngớ ngẩn và khinh thường độc giả quá đỗi. Câu văn
hoàn chỉnh phải là, “Người dân Hy Lạp tham gia tổng tuyển cử”.
-BBC tiếng Việt ngày
20/9/2015: “Cuba: Đông đảo sẽ dự
Thánh lễ với Giáo hoàng”. Đây là câu văn cẩu
thả không còn ra thể thống gì nữa. “Đông đảo” là một “tính từ” (adjective)
nó không thể làm chủ từ cho câu văn được. Học sinh Lớp 4, Lớp 5 cũng không viết
một câu văn tệ hại đến như vậy. Câu văn hoàn chỉnh phải là, “Đông đảo tín đồ
sẽ tham dự thánh lễ với Giáo Hoàng”.
-BBC tiếng Việt ngày 20/9/2015: “Khủng
hoảng di dân: 13 người chết”. Câu văn này khiến người đọc phì cười bởi vì
khủng hoảng di dân gì mà chỉ có 13 người chết thôi sao? Có lẽ tác giả bản dịch
này vừa đặt tiêu đề vừa tán dóc với bạn bè cho nên bạ đâu viết đó. Tiêu đề hoàn
chỉnh phải là,” Lại thêm 13 người chết trong cuộc khủng hoảng di dân”
hoặc “Khủng hoảng di dân: Thêm 13 người chết”
-BBC tiếng Việt ngày 26/9/2015: “ 'Trần tuổi' với Đại hội
Đảng thế nào?” Đây là câu văn dịch ngô nghê chứng tỏ người dịch kém tiếng
Anh lẫn tiếng Việt. Câu văn thuần Việt và rõ nghĩa phải là, “Hạn tuổi ảnh
hưởng thế nào tới đại hội đảng?”
-BBC tiếng Việt ngày 26/9/2015: “Ô. Tập Cận Bình …đã được Tổng thống Barack Obama đón tiếp khá thẳng thắn.” Đây là bài viết của ông Tiến Sĩ Vũ Cao Phan gửi cho BBC từ Hà
Nội.
Từ lúc cha sinh mẹ đẻ tới giờ tôi chỉ đọc và
nghe nói, “tiếp đãi nồng hậu” , “tiếp đãi ân cần” hoặc “đón tiếp
lạnh nhạt”, chứ chưa bao giờ đọc và nghe nói “ đón tiếp thẳng thắn”.
Nhưng tôi đã được đọc và nghe nói, “thảo luận thẳng thắn”. Xin ông tiến
sĩ mở từ điển, coi lại sách vở từ ngàn xưa đến giờ xem có cuộc tiếp đón nào gọi
là “thẳng thắn” hay không? Phải chăng “tiếp đón thẳng thắn” có
nghĩa là Ô.Tập Cận Bình vừa bước vào cửa Tòa Bạch Ốc, Ô. Obama đã chỉ vào mặt
nói, “Này ông phải thẳng thắn không được giấu diếm gì nghe không!” Nếu
Ô. Obama làm thế, cả nước Mỹ sẽ nghĩ Ô. Obama điên mất rồi và cần phải vào
dưỡng trí viện (nhà thương điên) nghỉ ngơi một thời gian cho nó “thư
giãn” rồi sẽ về làm tổng thống tiếp.
4) Câu văn dùng chữ không chính xác hoặc chính tác giả cũng không hiểu
rõ nghĩa nhưng cứ viết bừa.
-BBC tiếng Việt
ngày 10/9/2015, “Redstone là phiên bản phát triển từ chiếc V2” Theo đúng
văn tự thì Redstone không phải là “phiên bản” (bản sao chép, copy giống
hệt 100%) mà “phát triển” từ hỏa tiễn V2. Như vậy Redstone là bản mô phỏng
(version) chứ không phải phiên bản tức sao chép. Do đó câu văn chính xác phải
là. : “Redstone là bản mô phỏng từ V2” Xin tác giả nhớ cho: Danh từ “copy”
được người Tàu dịch là “phiên bản”. Còn Việt Nam dịch là “sao chép”.
Trong giấy tờ hành chính gọi là, “Sao y bản chính”. Còn “version”
là mô phỏng (không đúng 100%)
- BBC tiếng Việt ngày 29/8/2015: “Công nghệ cho xe ôm ở
Jakarta” thú thực đọc đoạn văn này
tôi không hiểu gì cả. Theo chỗ tôi biết “công nghệ” là kỹ nghệ chế tạo
cơ khí, máy móc. Miền Nam
trước đây có Trường Kỹ Sư Công
Nghệ. Đọc kỹ nội dung thì đây chỉ là “Điện thoại thông minh giúp tìm
xe ôm ở Jakarta” hoặc “Điện thoại thông minh giúp nghề xe ôm ở Jakarta”,
chứ chẳng có khoa học, kỹ thuật gì ở đây cả.
-BBC tiếng Việt ngày 19/9/2015: “Đạt cực đỉnh với một cú nhấn
nút”. Đây là câu văn dùng chữ sai và bát nháo. “đạt cực đỉnh” là đạt
cái gì? Theo nội dung bài viết thì đây là một thiết bị điện tử gắn vào các dây thần kinh ở xương sườn giúp người bị rối loạn tình dục (không nói rõ rối loạn
tình dục là gì) đạt khoái cảm chỉ một lần bấm nút. Do đó câu văn hoàn chỉnh
phải là, “Đạt khoái cảm chỉ một lần bấm nút”.
-BBC tiếng Việt ngày 25/9/2015: “Giáo hoàng kêu gọi Mỹ nhân
bản với di dân”. Theo từ điển Việt Nam, “nhân bản” có nghĩa là “lấy
con người làm gốc”. Câu văn dùng chữ không đúng, mà phải nói, “Giáo
Hoàng kêu gọi Mỹ bày tỏ lòng nhân đạo với di dân”. Ngoài ra câu văn còn sai
văn phạm. “Nhân bản” là một danh từ chứ không phải một động từ. Trong
câu trên, hai chữ “nhân bản” được dùng như một động từ.
5) Câu văn thừa tức câu văn lập lại những chữ
cùng nghĩa như nhau hoặc thêm vào khiến câu văn
-BBC tiếng Việt ngày
13/8/2014: “Ánh Viên đạt thêm
thành tích bơi mới” Ai cũng biết Ánh
Viên là lực sĩ bơi lội rồi, do đó thêm chữ “bơi” là thừa. Tiêu đề hoàn chỉnh
phải là, “Kình ngư Ánh Viên đạt thêm thành tích mới” hoặc, “Ánh Viên
lập thêm thành tích mới”.
6) Câu văn sai văn
phạm:
-BBC tiếng Việt ngày
17/9/2015, “Hối tiếc việc trao
giải Nobel cho Obama” Đây là câu hoàn toàn
sai văn phạm. Sau chữ “hối tiếc” phải là chữ “đã” chứ không thể
là một danh từ. Thí dụ: “Tôi hối tiếc đã không theo học nghành y khoa”
hoặc, “Tôi hối tiếc đã từ chối lời mời hôm đó.” Do đó câu văn đúng văn
phạm phải là, “Hối tiếc đã trao Giải Nobel Hòa Bình cho Obama”.
-BBC tiếng Việt ngày
21/9/2015: “Tiếp tục tìm hai ngư dân nổ tàu cá”. Đây là câu văn sai văn
phạm. Câu văn hòan chỉnh phải là, “Tiếp tục tìm kiếm hai ngư dân của tàu cá
bị nổ”.
7) Câu văn
gây hiểu lầm khiến người đọc hiểu sai ý tác giả. Nguyên do dùng chữ không chính
xác, cẩu thả hoặc tiếng Việt kém.
-BBC tiếng Việt ngày
7/8/2015: “Manuel Pellegrini gia
hạn hợp đồng tại City”. Tiêu đề này khiến chúng
ta hiểu lầm rằng Manuel Pelligrini gia hạn hợp đồng để mướn một cầu thủ nào đó
của đội Manchester City. Nhưng đọc nội dung thì mới vỡ lẽ ra chính Manuel
Pelligrini được gia hạn hợp đồng. Do đó tựa đề hoàn chỉnh phải là, ““Manuel Pellegrini được
gia hạn hợp đồng tại Manchester City”.
-BBC tiếng Việt ngày
14/9/2015: “Du khách Mexico bị giết ở Ai Cập”. Câu văn này gây hiểu lầm
là du khách Mexico bị giết bởi nhiều lý do như trộm cướp, khủng bố…do tình
trạng mất an ninh, nhưng thực tế là, “Du khách Mexico bị bắn lầm trong chiến
dịch chống khủng bố ở Ai Cập” hoặc, “Du khách Mễ Tây Cơ bị bắn lầm tại
Ai Cập”
-BBC tiếng Việt ngày
16/8/2015: “Djokovic và mùi cần sa
khi thi đấu”. Câu văn này gây
hiểu lầm là mùi cần sa toát ra từ chính cây vợt Djokovic. Câu văn không gây
hiểu lầm là ” Djokovic và mùi cần sa toát ra từ khán đài.
-BBC tiếng Việt ngày
26/9/2015: “Hãy thẳng thắn với ông Tập Cận Bình”. Câu văn này gây hiểu
lầm là Việt Nam đã lươn lẹo, gian trá, quanh co cho nên không “thẳng thắn”
với Ô. Tập Cận Bình. Chẳng hạn chúng ta thường nói, “Ông ta không phải là
người thẳng thắn” tức ông ta lươn lẹo, nói dối, khó chơi. Câu văn đúng đắn
và không gây hiểu lầm là, “Hãy nói thẳng với ông Tập Cận Bình”
hoặc “Hãy nói rõ vấn đề với ông Tập Cận Bình”. Khi hai người đang thảo
luận với nhau, nếu chúng ta nói, “Xin ông đi thẳng vào vấn đề.” thì
không sao. Nhưng nếu chúng ta nói, “Xin ông thẳng thắn cho.” thì người
nghe có thể nổi đóa và đấm vào mặt chúng ta vì câu văn thứ hai là câu văn chạm
tự ái. Đây là sự tế nhị của ngôn ngữ đòi hỏi phải học rộng, giao tiếp nhiều và
suy nghĩ nhiều mới thấy. Bài viết có tiêu đề trên là của tác giả Tiến Sĩ Vũ Cao
Phan gửi cho BBC từ Hà Nội.
8) Câu văn lai
căng dùng chen tiếng Tây, tiếng Mỹ “ba rọi” mà những từ này đã được dịch
qua Việt
ngữ hoặc có tiếng tương
đương.
-BBC tiếng Việt ngày
7/9/2015, “Dự trữ ngoại tệ TQ
sụt 94 tỷ USD” Trong khi biết dịch
đồng Ruble ra tiếng Việt (rúp) thì lại không biết dịch USD ra tiếng Việt. Xin
thưa tiếng Việt gọi đó là đồng đô-la. Ngày xưa lính Mỹ vào Việt Nam xài hai
loại đô-la cùng lúc: Đô-la Xanh và Đô-la Đỏ.
-BBC tiếng Việt ngày
7/9/2015, “Tập đoàn Hong Kong nắm casino ở Hội An”. Và “dự án resort casino Nam Hội An”. Xin thưa “casino” là sòng bài. Còn “resort casino”
là vừa sòng bài vừa nghỉ mát/nghỉ dưỡng. Nếu không biết thì nên tra từ điển.
-BBC tiếng Việt ngày
1/9/2015: “Bỏ logo của Thế vận hội Tokyo”. Xin nhắc “logo” là
viết tắt
của “logotype” tức huy hiệu hay nhãn
hiệu.
- BBC tiếng Việt ngày
17/8/2015: “Từ vụ scandal với bác sĩ Carneiro”. Xin nhắc “scandal” là vụ tai
tiếng. BBC Việt ngữ tức là dùng 100% Việt ngữ chứ không phải “BBC tiếng Việt
pha tiếng Anh ba rọi”. Ngày xưa ai nói tiếng Việt thỉnh thoảng chen vào vài
câu tiếng Tây cho nó oai, bị mỉa mai là nói tiếng Tây “ba rọi”. Thực Dân
Pháp cút về nước lâu lắm rồi, nay lại nảy sinh tệ nạn nói tiếng Mỹ “ba rọi”.
Đây là đầu óc nô lệ hoặc mặc cảm với tiếng Việt, cho rằng ngôn ngữ Việt thấp
kém, hoặc không rành tiếng Anh nên không biết dịch ra làm sao nên để “nguyên”
cho nó tiện, trong khi đó mình đã có tiếng tương đương đầy rẫy trong từ điển.
9) Câu văn làm dáng
-BBC tiếng Việt ngày
8/8/2015: “HAGL: Chút nắng vàng
giờ đây cũng vội”. Tiêu để giống như
một câu thơ của một người đầu óc lãng đãng, để làm dáng (Miền Nam gọi là kiểu
cọ) chứ không phải người bình luận về những trận đấu bóng tròn. Thực ra thì đội
Hoàng Anh Gia Lai (HAGL) mùa này đá tệ quá khiến người hâm mộ tiếc nuối thời kỳ
vàng son mà tác giả gọi là “bao tia nắng ấm áp” của ngày xưa. Ông
ký giả này nên bỏ nghề bình luận thể thao để làm thi sĩ…có lẽ thành công hơn.
Câu văn dị hợm
do sáng chế chữ không thuyết phục được độc giả hoặc làm cho tiếng Việt
trở nên
bát nháo hay một mớ xà
bần, hổ lốn, tả-pín-lù. Xin nhớ muốn sáng chế chữ thì phải có tài về văn chương
mà ai cũng phục…như thế mới gọi là sáng tạo. Sáng tạo mà bị người ta chê, phê
bình, chỉ trích là phá hoại ngôn ngữ.
-BBC tiếng Việt ngày 9/9/2015: “Rooney
viết nên trang sử mới cho tuyển Anh”. Bây giờ tại Việt
Nam, các chữ như đội tuyển Việt Nam, đội tuyển Anh Quốc, đội tuyển Pháp, đội
tuyển Mỹ v.v…đểu được viết thành: tuyển Việt Nam, tuyển Anh, tuyển Pháp, tuyển
Mỹ…Đây là lối viết vô cùng bát nháo, sáng tạo kiểu đường phố, vỉa hè. Tuyển Anh,
tuyển phu, tuyển quân, tuyển thí sinh, tuyển lựa ca sĩ v.v…Tuyển Anh là tuyển
chọn nước Anh để làm một cái gì đó chăng?
-BBC tiếng Việt này
9/9/2015, “đi nghỉ bằng du thuyền lớn là biểu tượng đẳng cấp của người Trung
Quốc” Câu hỏi ở đây là đẳng cấp là gì? Đệ nhất đẳng huyền đai hay đẳng cấp
chuyên nghiệp hay đẳng cấp cao? Đẳng cấp cao chưa hẳn là người giàu có. Đây là
loại tiếng Việt bát nháo, là loại ngôn ngữ của “hè phố” mánh mung, ít học. Ngôn
ngữ đàng hoàng phải là, “Nghỉ mát bằng du thuyền là biểu tượng giàu có của
dân Trung Quốc”
- BBC tiếng Việt ngày
7/9/2015 “bên ngoài căn hộ”. Thú thực cứ mỗi lần đọc tới hai chữ “căn hộ” là tôi khó chịu. Hai
chữ “căn nhà” vừa thuần tiếng Việt, vừa có trong văn chương ngàn đời nay
sao không dùng mà lại ghép chữ theo kiểu lai căng, kém cỏi? Thà dùng nguyên câu
ngạn ngữ Hán-Việt như “môn đăng hộ đối” thì không ai nói gì. Chỉ cần
dùng một câu đơn giản “ngoài nhà” là người ta hiểu rồi. Miền Nam trước
đây có câu nói để đời, “Dốt thường hay nói chữ” chẳng hạn như: “căn nhà”
không nói mà lại nói “căn hộ”, “cô ấy đẹp” hoặc “cô
ấy có chút nhan sắc” không nói mà lại nói “cô ấy sở hữu một
nhan sắc ”, “cô ấy sở hữu đôi môi đẹp”. Chữ “gia đình”
cũng thế, đã có cả ngàn năm nay không nói mà lại nói “hộ dân”, “một
con hổ” không nói mà lại nói “một cá thể hổ”, tình hình “căng
thẳng lắm” không nói mà lại nói “tình hình căng lắm”, trận so găng
trên võ đài, trận đá bóng, trận đấu quần vợt, các môn điền kinh… không nói mà
lại nói “trận thi đấu”, “cầu thủ bị treo giò sáu tháng” không nói
mà lại nói, “bị cấm thi đấu sáu tháng”. Cái gì cũng “thi” như thi công,
thi đấu, thi đua…”Công nhân đang làm việc trong nhà máy” không nói mà
lại nói, “Công nhân đang thi công.” “hoàn thành đúng thời hạn”
không nói mà lại nói, “đạt tiến độ thi công” nghe nhức đầu quá. Ngay
trong trường học cũng “thi đua”. Thầy cô chỉ cần làm đúng bổn phận của
mình là tốt rồi. Cả thế giới đều như vậy. Thi đua để làm gì? Thi đua để kiệt
sức mà chết hay vào bệnh viện (À quên, phải nói “nhập viện”
mới đúng) tốn tiền chính phủ?
-BBC tiếng Việt ngày
17/9/2015, “Việt Nam nói Thái Lan phải ‘khẩn trương điều tra’ vụ tàu Thái
Lan”. Tôi sợ hai chữ “khẩn trương” lắm rồi. Đi ỉa, đi đái cũng “khẩn
trương lên!”. Tại sao không nói, “Việt Nam yêu cầu Thái Lan điều tra
ngay vụ tàu Thái Lan…” hoặc “Việt Nam yêu cầu Thái Lan điều tra gấp vụ
tàu Thái Lan…” Các quốc gia trên thế giới khi đất nước sắp lâm nguy hoặc
một thiên tai thảm họa sắp đổ xuống, chính quyền ban bố tình trạng gọi là “tình
trạng khẩn trương” (State of Emergency). Khẩn trương ở đây không có nghĩa
là nhanh lên, gấp lên, lẹ lên mà là tình trạng khó khăn của đất nước mà mọi
người phải chuẩn bị sẵn sàng ứng phó.
11) Câu văn dùng chữ “đao to búa lớn”
không thích hợp
-BBC tiếng Việt ngày
14/9/2015: “Đường lối Đỏ đang lên
ở Anh và Mỹ?” Câu văn này có vẻ
cường điệu hơn là trình bày sự thực. Khuynh hướng của hai ông Sanders (Mỹ) và
Corbyn (Anh) là khuynh hướng của người theo Chủ Nghĩa Xã Hội hơn là “Đỏ” tức
Chủ Nghĩa Cộng Sản.
Kết Luận:
Với những lỗi rất sơ
đẳng mà học sinh tiểu học năm xưa ở Miền Nam cũng không mắc phải, tôi đề nghị
nếu Ban Việt Ngữ BBC không tuyển được những
cộng tác viên kha khá tiếng Việt thì nên đóng cửa trang tin này để đừng làm khổ
độc giả. Tôi không hề có ác cảm hoặc mặc cảm với trang Việt ngữ này. Chỉ
vì tiền đồ văn hóa của dân tộc mà tôi nói. Khi mình viết ra chỉ để người yêu
hoặc bạn bè mình đọc thì muốn viết sao cũng được. Nhưng khi đã viết trên một
trang tin điện tử có cả triệu độc giả thì phải hết sức cẩn trọng vì trong số
độc giả có rất nhiều người là bậc thầy của mình chứ không phải tất cả chỉ là
phường bát nháo. Nếu cảm thấy không rành, không khá, không am tường Việt ngữ
thì nên tìm nghề khác sinh sống. Cầm bút là sự nghiệp liên quan đến văn hóa chứ
không phải chuyện đùa. Trên thế giới này có rất nhiều nhà bình luận, ký giả,
phóng viên, truyền thông đi vào lịch sử ngành báo chí và được quần chúng nhớ
mãi. Nhưng những người này, ngoài kiến thức sâu rộng, khả năng lý luận, nhận
xét bén nhậy,tính công minh chính trực…còn được Trời phú
cho vốn ngôn ngữ mẹ đẻ rất quảng bác, truyền thống và mẫu mực.
Cứ thử đọc các bản tin
của các hãng thông tấn lớn như AP, AFP, Reuters, UPI, các báo lớn của Hoa Kỳ
như New York Times, Washington Post, Boston Globe…chúng ta thấy họ viết bằng
lối văn rất mẫu mực, nghiêm túc bởi vì các bản tin mà các hãng thông tấn này
gửi đi được cả ngàn tờ báo trên thế giới trích đăng lại, bao nhiêu chính trị
gia, các vị nguyên thủ quốc gia cũng phải theo dõi các bản tin này.
Xin nhớ cho văn chương báo chí là ngôn
ngữ bình dị, dễ hiểu, trong sáng, không gây hiểu lầm, không hai nghĩa, nghiêm
túc, không đùa cợt, không làm dáng, không được dùng tiếng lóng hoặc loại ngôn
của phường đứng bến xe, bến cảng, đầu đường, cuối chợ, mánh mung, chụp giựt. Mình
không phải là người thô tục nhưng dùng ngôn ngữ thô tục thì chính mình là kẻ
thô tục. Mình không phải là phường bát nháo nhưng dùng ngôn ngữ của hạng người
đứng bến, đầu đường cuối phố thì chính mình là phường bát nháo… Mình chưa hẳn
là người xấu nhưng dùng ngôn ngữ cay độc, đâm bị thóc chọc bị gạo, vu oan giá
họa, bôi lọ, chụp mũ…thì người đọc sẽ nghĩ rằng mình là người gian ác… bởi vì “văn
tức là người”.
Mình là nhà văn, nhà báo thì phải hướng dẫn “đường phố” để
dân “đường phố” từ từ có chút học hành, ăn nói đúng đắn, thanh lịch hơn
lên…chứ không phải chạy theo “đường phố” bởi vì ngôn ngữ “đường phố”
là ngôn ngữ của những kẻ ít học. Không hiểu rõ những nguyên tắc đó mà nhảy vào
nghề làm báo, làm phóng viên, bình luận, phiên dịch… là một thảm họa, cho chính
mình trước và sau đó cho văn hóa nước nhà.
Đào Văn Bình
(California ngày 27 Tháng 9, 2015)
__._,_.___
No comments:
Post a Comment