Tại sao lại là ông Trọng?
Nguyễn
Hưng Quốc
27-1-2016
Ông Nguyễn Phú Trọng, 72 tuổi, thuộc phe thân Bắc Kinh, đã giành
được chức vụ lãnh đạo một lần nữa sau khi đánh bại Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng.
Photo: AP
Thế là cuộc tranh
giành quyền lực trong giới lãnh đạo chóp bu tại Việt Nam đã kết thúc: Trương
Tấn Sang, Nguyễn Sinh Hùng và Nguyễn Tấn Dũng về hưu, Nguyễn Phú Trọng được lưu
nhiệm để làm Tổng Bí thư thêm một nhiệm kỳ hoặc nửa nhiệm kỳ nữa với lý do là để
giữ sự “ổn định” trong guồng máy lãnh đạo đảng.
Điều này làm giới
quan sát Việt Nam cũng như quốc tế khá ngạc nhiên. Từ một, hai năm gần đây, hầu
như người nào cũng tiên đoán chiếc ghế tổng bí thư ấy sẽ lọt vào tay của Nguyễn
Tấn Dũng, người được cho là có thế lực nhất trong Ban Chấp hành Trung ương đảng.
Không những ngạc
nhiên, nhiều người còn luyến tiếc. Trên các diễn đàn mạng, số lượng những người
thiên vị Nguyễn Tấn Dũng nhiều hơn hẳn những người khác. Người ta ca ngợi
Nguyễn Tấn Dũng là thực tế, thực dụng, cấp tiến, thân Mỹ và Tây phương, có tính
cách mạnh mẽ, do đó, có hy vọng thay đổi tình hình chính trị tại Việt Nam.
Nhiều người còn vẽ lên một bức tranh xán lạn: Nguyễn Tấn Dũng sẽ hợp nhất chiếc
ghế tổng bí thư với chiếc ghế chủ tịch nước để tạo nên một guồng máy lãnh đạo
giống như Trung Quốc, hoặc lạc quan hơn hơn, giống hình thức tổng thống chế ở
Tây phương.
Với ý nghĩ như thế,
người ta đâm ra thất vọng và hụt hẫng khi biết người chiến thắng trong cuộc
giành giật chiếc ghế tổng bí thư lại là Nguyễn Phú Trọng.
Xin lưu ý là từ mấy
năm nay trong những trận đối đầu công khai giữa Nguyễn Tấn Dũng và Nguyễn Phú
Trọng, hầu như lúc nào Nguyễn Tấn Dũng cũng thắng. Năm 2012, trong Hội nghị thứ
6, Ban Chấp hành Trung ương đảng đã bác bỏ đề nghị kỷ luật Nguyễn Tấn Dũng của
Nguyễn Phú Trọng. Năm 2013, trong Hội nghị lần thứ 7, Ban Chấp hành Trung ương
lại bác bỏ đề nghị đưa Nguyễn Bá Thanh và Vương Đình Huệ vào Bộ Chính trị của
Nguyễn Phú Trọng; ngược lại, hai người được bầu, Nguyễn Thiện Nhân và Nguyễn
Thị Kim Ngân được cho là những người thân cận với Nguyễn Tấn Dũng.
Vậy mà, hiện nay,
trong cuộc tranh chấp quan trọng và quyết định nhất đối với sự nghiệp của
Nguyễn Tấn Dũng, ông lại bị Nguyễn Phú Trọng đánh bại.
Một câu hỏi không
thể không được đặt ra: Tại sao Bộ Chính trị cũng như Ban Chấp hành Trung ương
đảng lại chọn lựa Nguyễn Phú Trọng thay vì Nguyễn Tấn Dũng?
Ai cũng biết Nguyễn
Phú Trọng là người bảo thủ, giáo điều và tuyệt đối không sắc sảo. Sự thiếu sắc
sảo ấy khiến Nguyễn Phú Trọng, một mặt, sau 5 năm nắm giữ chức vụ cao nhất
trong đảng, chưa bao giờ có một chính sách, hay thậm chí, một câu nói nào để
lại ấn tượng sâu trong lòng quần chúng; mặt khác, bị dân chúng khinh bỉ, hoặc,
nhẹ nhàng hơn, coi thường, xem là “lú”.
Tính chất bảo thủ và giáo điều làm cho
Nguyễn Phú Trọng, một mặt, xa rời thực tế và mù loà trước những xu thế vận động
của lịch sử thế giới; mặt khác, ít nhiều ngả về phía Trung Quốc với cái ảo
tưởng là cả hai đều có một lý tưởng chung: chủ nghĩa cộng sản.
Chính ba đặc điểm,
bảo thủ, giáo điều và thiếu sắc sảo ấy của Nguyễn Phú Trọng làm cho dân chúng
nói chung dễ có khuynh hướng ủng hộ Nguyễn Tấn Dũng. Người ta thừa biết Nguyễn
Tấn Dũng tham nhũng, lợi dụng chức quyền để đưa con cái vào guồng máy cai trị
cũng như làm giàu một cách bất thường. Tuy nhiên, người ta vẫn tin, với Nguyễn
Tấn Dũng, đất nước còn có chút hy vọng thoát khỏi ảnh hưởng của Trung Quốc. Với
Nguyễn Phú Trọng thì không. Tuyệt đối không.
Vậy tại sao Bộ Chính
trị và Ban Chấp hành Trung ương đảng lại chọn Nguyễn Phú Trọng?
Lý do chính, theo
tôi, là: Người ta sợ sự sắc sảo. Những người thông minh sắc sảo bao giờ cũng có
những phản ứng và những chính sách bất khả đoán đối với những người tầm thường.
Điều này giải thích tại sao trong mấy kỳ đại hội đảng vừa qua, bao giờ người ta
cũng bầu những người bình bình nhàn nhạt lên chiếc ghế tổng bí thư. Hết Đỗ Mười
(1991-97) đến Lê Khả Phiêu (1997-2001), Nông Đức Mạnh (2001-2011) và từ Đại hội
XI đến nay là Nguyễn Phú Trọng.
Tâm lý sợ sự sắc sảo
ấy gắn liền với một tâm lý khác: sợ sự thay đổi. Người ta biết chắc Nguyễn Phú
Trọng không phải là một lãnh tụ tài giỏi nhưng ít nhất dưới sự lãnh đạo của ông
sẽ không có gì thay đổi cả. Không thay đổi trong thể chế chính trị. Không thay
đổi trong quan hệ với Trung Quốc. Và, đặc biệt, quan trọng nhất, không có gì
thay đổi trong bộ máy quyền lực của đảng cũng như những quyền lợi mà các uỷ
viên Ban Chấp hành Trung ương đang có.
Tâm lý này phù hợp
với một trong những mục tiêu chính Ban Chấp hành Trung ương đảng nêu ra trong
nhiệm kỳ tới: “giữ vững môi trường hoà bình, ổn định”. Nói đến “hoà bình”,
người ta chủ yếu nhắm đến quan hệ với Trung Quốc; nói đến “ổn định”, người ta
nhắm đến sinh hoạt chính trị đối nội: không có thay đổi gì mới trong cơ chế
cũng như trong cấu trúc quyền lực trong nội bộ đảng.
Tâm lý sợ thay đổi
ấy đi ngược hẳn lại xu hướng chung của lịch sử và niềm tin chung của mọi người.
Việt Nam đang là nước yếu, yếu về cả kinh tế lẫn chính trị; điều Việt Nam cần
nhất, do đó, không phải là giữ nguyên trạng mà phải thay đổi để tiến bộ. Sự
quyết định của Ban Chấp hành Trung ương, khi coi sự “ổn định” là tiêu chí quan
trọng nhất để chọn lựa người lãnh đạo là một quyết định hoàn toàn sai lầm.
Năm
ngoái, bà Phạm Chi Lan, một chuyên gia kinh tế tại Việt Nam, có một nhận xét
rất hay về tình trạng Việt Nam hiện nay: “Trên thế giới chia ra gồm nước phát
triển, nước đang phát triển, nước chậm phát triển nhưng Việt Nam có lẽ là mô
hình đặc biệt nhất. Đó là nước… không chịu phát triển!”
Đất nước không chịu
phát triển. Chỉ có quyền thế và quyền lợi của giới lãnh đạo là…phát triển vượt
bậc.
__._,_.___
No comments:
Post a Comment